بحران ترک تحصیل در بلوچستان؛ بیش از ۸۰ هزار دانش‌آموز از تحصیل بازمانده‌اند
تحصیل یکی از حقوق بنیادین کودکان است که در قوانین داخلی و بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است. بااین‌حال، در استان سیستان و بلوچستان، ده‌ها هزار دانش‌آموز به دلیل مشکلات اقتصادی، نبود امکانات آموزشی مناسب، و تبعیض‌های ساختاری، از ادامه تحصیل بازمانده‌اند.
آمار تکان‌دهنده از ترک تحصیل دانش‌آموزان بلوچ
به گزارش گروه حقوق بشر بلوچستان، روز پنجشنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۳، مدیرکل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان اعلام کرد که طی ۱۲ سال گذشته، بیش از ۸۰ هزار دانش‌آموز در این استان ترک تحصیل کرده‌اند. این آمار نگران‌کننده در حالی منتشر می‌شود که دولت ایران، طبق ماده ۳۰ قانون اساسی، موظف به تأمین آموزش رایگان برای همه کودکان تا پایان دوره متوسطه است. همچنین، ماده ۲۸ کنوانسیون حقوق کودک، که ایران یکی از امضاکنندگان آن است، کشورهای عضو را موظف می‌کند که شرایط آموزش رایگان و اجباری را برای همه کودکان فراهم کرده و از ایجاد موانع برای تحصیل آنان جلوگیری کنند.
دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان بلوچ
فقر گسترده، نبود زیرساخت‌های آموزشی و تبعیض‌های سیستماتیک از جمله مهم‌ترین دلایلی هستند که باعث شده‌اند هزاران کودک بلوچ از تحصیل بازبمانند:
- فقر شدید و ناتوانی در تأمین هزینه‌های تحصیل
باوجوداینکه آموزش در ایران به‌صورت رسمی رایگان است، هزینه‌های جانبی مانند خرید لوازم‌التحریر، لباس مدرسه، و حتی پرداخت هزینه‌های نامحسوس به مدارس، خانواده‌های بلوچ را که عمدتاً در فقر مطلق زندگی می‌کنند، از فرستادن کودکانشان به مدرسه بازداشته است. بسیاری از این کودکان به‌جای تحصیل، ناچار به کار کردن برای تأمین معیشت خانواده خود هستند. - نبود سرویس‌های حمل‌ونقل مدرسه
در بسیاری از مناطق روستایی بلوچستان، مدارس در فاصله‌های دور از محل زندگی دانش‌آموزان قرار دارند و خانواده‌ها توانایی پرداخت هزینه سرویس‌های رفت‌وآمد را ندارند. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از دانش‌آموزان، به‌ویژه دختران، از ادامه تحصیل منصرف شوند. - کمبود مدارس و امکانات آموزشی
بلوچستان یکی از محروم‌ترین استان‌های ایران از نظر زیرساخت‌های آموزشی است. کمبود مدارس، کلاس‌های درس فرسوده، نبود معلمان متخصص و عدم دسترسی به امکاناتی مانند کتابخانه، آزمایشگاه و اینترنت ازجمله مشکلاتی هستند که دانش‌آموزان این استان با آن مواجه‌اند. - تبعیض سیستماتیک علیه جامعه بلوچ و اهل سنت
جامعه بلوچ، که عمدتاً اهل سنت هستند، سال‌هاست با تبعیض‌های گسترده‌ای از سوی دولت ایران مواجه‌اند. این تبعیض‌ها نه‌تنها در زمینه اشتغال و توسعه اقتصادی بلکه در حوزه آموزش نیز کاملاً مشهود است. دولت در تخصیص بودجه آموزشی به این استان کمترین سهم را اختصاص داده و سیاست‌هایی اعمال کرده که موجب نابرابری در دسترسی به امکانات آموزشی شده است.
پیامدهای ترک تحصیل؛ آینده‌ای مبهم برای کودکان بلوچ
بازماندن از تحصیل به معنای محرومیت از آینده‌ای بهتر است. کودکانی که مدرسه را ترک می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ازدواج زودهنگام، کار اجباری، اعتیاد، و جذب در گروه‌های بزهکار قرار می‌گیرند. علاوه بر این، سطح پایین سواد در یک جامعه، باعث تداوم چرخه فقر و عقب‌ماندگی آن منطقه می‌شود.
