فاجعه زیست‌محیطی در سیستان: خفقانِ هوای سمی و بی‌عدالتیِ آبی علیه مردم بلوچستان
وضعیت اضطراری در شمال بلوچستان: هوای سمی، زندگی فلج شده
زابل، زهک، دوست‌محمد – ۲ خرداد ۱۴۰۴
شهرهای شمال بلوچستان امروز در یکی از وحشتناک‌ترین روزهای زیست‌محیطی خود به سر می‌برند. توفان‌های شدید شن و ریزگردهای سمی، شاخص کیفیت هوا (AQI) را به ۵۰۰، یعنی بالاترین حد خطر رسانده‌اند. این وضعیت نه‌تنها زندگی روزمره را مختل کرده، بلکه حق اساسی مردم بلوچستان بر تنفس هوای پاک را نقض کرده است.
تأثیرات فوری بحران بر مردم بلوچستان:
– تعطیلی مدارس و مراکز عمومی به دلیل خطر جانی برای کودکان و سالمندان
– افزایش بیماران تنفسی در بیمارستان‌های کم‌امکانات منطقه
– توقف کار روزانه کشاورزان و دامداران که معیشتشان در خطر است
– بی‌توجهی دولت مرکزی به درخواست‌های مکرر مردم بلوچستان برای رسیدگی
دریاچه هامون: قربانی سیاست‌های آبی تبعیض‌آمیز
هامون، که روزی منبع حیات برای مردم بلوچستان و سیستان بود، امروز به بیابانی خشک تبدیل شده است. این فاجعه نتیجه مستقیم سیاست‌های نادرست آبی حکومت ایران و دولت طالبان است:
۱. نقض حقوق آبی مردم بلوچستان توسط افغانستان:
– قطع عمدی حق‌آبه هیرمند برخلاف معاهده ۱۳۵۱
– احداث سدهای غیرقانونی (کجکی، کمال‌خان) بدون در نظر گرفتن حقوق مردم بلوچستان
– استفاده سیاسی از آب به عنوان ابزار فشار علیه مناطق بلوچ‌نشین
۲. بی‌عدالتی و کم‌توجهی حکومت ایران به بلوچستان:
– عدم پیگیری قاطع حق‌آبه هیرمند در مذاکرات با طالبان
– تبعیض در توزیع منابع آبی به نفع استان‌های مرکزی
– نبود برنامه‌ریزی برای مقابله با خشکسالی در مناطق بلوچ‌نشین
بادهای ۱۲۰ روزه: بلای جان مردم بلوچستان
بادهایی که زمانی هوای خنک و مطبوع به همراه می‌آوردند، امروز به طوفان‌های نمک و گردوغبار سمی تبدیل شده‌اند. این بادها:
– سالانه هزاران تن ذرات کشنده را در هوا پخش می‌کنند
– باعث نابودی زمین‌های کشاورزی و افزایش فقر در بلوچستان شده‌اند
– بیماری‌های تنفسی و چشمی را در منطقه به شدت افزایش داده‌اند
فاجعه انسانی: بلوچستان در حال تخلیه است
آوارگان زیست‌محیطی بلوچ:
– ده‌ها روستا خالی از سکنه شده‌اند
– مهاجرت اجباری هزاران بلوچ به شهرهای دیگر به دلیل نابودی معیشت
– بی‌توجهی دولت به بازگرداندن حق‌آبه و احیای هامون
تهدیدهای آینده:
– نابودی کامل کشاورزی و دامداری در شمال بلوچستان
– تشدید بحران فقر و بیکاری در منطقه‌ای که همواره مغفول مانده است
– تخریب میراث طبیعی و فرهنگی مردم بلوچ
سکوت جهانی و مسئولیت حکومت ایران
این بحران نقض آشکار حقوق بشر مردم بلوچستان است، اما:
– جامعه جهانی واکنش مؤثری نشان نداده است
– دولت ایران به جای حل ریشه‌ای مشکل، تنها به اقدامات نمایشی بسنده کرده است
– حقوق مردم بلوچستان بر محیط زیست سالم نادیده گرفته شده است
فراخوان به اقدام فوری
ما از سازمان‌های حقوق بشری، نهادهای محیط‌زیستی بین‌المللی و جامعه جهانی می‌خواهیم
۱. اعزام ناظران مستقل برای بررسی فاجعه زیست‌محیطی در بلوچستان
۲. تحریم پروژه‌های آبی غیرقانونی افغانستان که حقوق مردم بلوچستان را نقض می‌کند
۳. فشار بر دولت ایران برای پیگیری جدی‌تر حق‌آبه هیرمند
۴. کمک‌های اضطراری به مردم بلوچستان برای مقابله با آلودگی هوا و کمبود آب
بلوچستان در حال خفه شدن است!
این بحران فقط یک مشکل محلی نیست، بلکه آزمونی برای وجدان جهانیان است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا شاهد مرگ تدریجی یک منطقه و مردمش خواهیم بود.
