گزارش وضعیت حقوق بشر در بلوچستان – فروردین و اوایل اردیبهشت ۱۴۰۴

طی ماه فروردین و آغاز اردیبهشت ۱۴۰۴، استان سیستان و بلوچستان مثل همیشه شاهد خشونت، نقض حقوق بشر و اعدام‌های هدفمند علیه شهروندان بلوچ بوده است. بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط گروه حقوق بشر بلوچستان در این بازه زمانی موارد متعددی از قتل‌های فراقضایی، اعدام‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، تخریب منازل و نقض شدید حقوق زندانیان گزارش شده که تصویری تکان‌دهنده از سرکوب سیستماتیک و هدفمند در این منطقه ارائه می‌دهد.

سوخت بران

در جریان سرکوب سوخت‌بران در مرزهای شرقی، دست‌کم ۱۳ سوخت بر بلوچ جان خود را از دست دادن و ۸ نفر زخمی شدند. طبق اطلاعات موجود، ۳ سوخت بر  توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کشته شدند در میان مجروحان نیز ۲ نفر توسط نیروهای پاکستانی و یک نفر توسط نیروهای ایرانی زخمی شده‌اند.

افراد مسلح ناشناس 

همچنین طی این دوره، ۱۳ نفر دیگر توسط افراد مسلح ناشناس کشته شده و ۱ نفر زخمی شده است. قتل‌ها عمدتاً با سلاح گرم و سرد در مناطق شهری و مرزی چون چابهار و کهنوج رخ داده‌اند. در یک مورد، نوجوانی ۱۵ ساله به نام رضا جیناک با چاقو کشته شد. در موردی دیگر، نوجوانی بلوچ به نام عیسی نظری پس از بازداشت توسط نیروهای پاسگاه فهره، به‌طور مشکوک کشته و جسد وی با آثار گلوله از پشت سر در منطقه‌ای مین‌گذاری‌شده کشف شد.

اعدام‌ها 

در ماه فروردین و اوایل اوردیبشهت ۱۴۰۴، دست‌کم ۳۳ نفر در ایران اعدام شدند . تنها در یک هفته، از ۱۹ تا ۲۶ فروردین، ۲۱ شهروند بلوچ در زندان‌های مختلف از جمله زاهدان، کرمان، بندرعباس، و ایرانشهر اعدام شدند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که اکثر این افراد بدون دادرسی عادلانه، وکیل مستقل یا شفافیت قضایی محاکمه و اعدام شده‌اند.

در نخستین روزهای اردیبهشت نیز این روند ادامه یافت:

– روز ۳ اردیبهشت، ۷ زندانی از جمله یک بلوچ در قزلحصار کرج اعدام شدند.

– روز ۶ اردیبهشت، ۲ زندانی بلوچ در زندان مرکزی زاهدان، یکی از آن‌ها با اتهام سیاسی (رستم زین‌الدینی) اعدام شدند.

– روز ۸ اردیبهشت، ۴ زندانی از جمله ۳ بلوچ در زندان دستگرد اصفهان اعدام شدند.

تهدید اعدام‌های بیشتر و بی‌عدالتی قضایی

طبق گزارش‌های گروه‌های حقوق بشری، ۸۵ زندانی بلوچ در زندان مرکزی زاهدان در آستانه اجرای حکم اعدام قرار دارند. نهادهای حقوق بشری هشدار داده‌اند که این آمار نشانه‌ای از جنایات ساختاری و احتمالی علیه بشریت است و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی شده‌اند.

نقض‌های دیگر حقوق بشر

– تخریب ۱۳ منزل مسکونی بلوچ‌ها در زاهدان، چابهار و زهک در طی ۴ روز، بدون حکم قضایی و با تهدید فیزیکی خانواده‌ها.

– بازداشت خودسرانه ادریس ریگی، ۲۶ ساله، در خاش که پس از ۲۳ روز هنوز از محل نگهداری و وضعیت او اطلاعی در دست نیست.

– اعتصاب غذای فعالان بلوچ در بلوچستان شرقی  در زندان‌های پاکستان دکتر مهرنگ بلوچ و شاجی بلوچ در اعتراض به شکنجه و بازداشت‌های غیرقانونی.

– اعزام موقت به مرخصی دو زندانی سیاسی بلوچ از جمله مولوی فضل الرحمن کوهی و پیمان کهرازهی؛ با وجود فشارهای شدید امنیتی و شرایط سخت زندان.

نتیجه‌گیری

بر اساس داده‌های مستند، وضعیت حقوق بشر در بلوچستان بحرانی است. اعدام‌های گسترده، کشتار هدفمند، تخریب منازل، بازداشت‌های خودسرانه و محرومیت از دادرسی عادلانه، همه حاکی از یک سیاست سرکوب سیستماتیک علیه اقلیت بلوچ است.

در چنین شرایطی، واکنش جامعه جهانی، سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری برای جلوگیری از تداوم نقض‌های فاحش حقوق بشر ضروری و حیاتی است.