گزارش ویژه به مناسبت روز جهانی کارگر

کارگران بلوچ؛ قربانیان تبعیض ساختاری، بی‌عدالتی اقتصادی و بی‌توجهی سیستماتیک

مقدمه

اول ماه مه، روز جهانی کارگر، نه تنها یادآور مبارزات تاریخی کارگران برای احقاق حقوق و کرامت انسانی است، بلکه فرصتی است برای بازتاب صدای خاموش‌شده‌ی میلیون‌ها کارگر در مناطق به‌حاشیه‌رانده‌شده‌ جهان. در این میان، وضعیت کارگران بلوچ در ایران، نماد روشنی از بی‌عدالتی ساختاری، تبعیض قومی، و محرومیت اقتصادی است که نیازمند توجه فوری و اقدام جدی است.

بحران ساختاری اشتغال در بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان، با وجود منابع انسانی جوان و موقعیت استراتژیک، دهه‌هاست که از نبود زیرساخت‌های صنعتی، عدم سرمایه‌گذاری دولتی و فقدان برنامه‌های توسعه‌ای پایدار رنج می‌برد. محرومیت سیستماتیک از توسعه موجب شده کارگران بلوچ یا به مشاغل غیررسمی و طاقت‌فرسا در منطقه روی آورند یا به ناچار برای تأمین معیشت خود و خانواده‌هایشان به استان‌های دیگر مهاجرت کنند.

مهاجرت اجباری و کارهای غیررسمی

بیشتر این کارگران به استان‌هایی نظیر هرمزگان، بوشهر (به‌ویژه عسلویه)، فارس، کرمان، یزد و اصفهان مهاجرت می‌کنند. آنان در حوزه‌های ساختمان‌سازی، کشاورزی فصلی، خدمات و سایر مشاغل دستی، بدون قرارداد رسمی، بدون بیمه و بدون دسترسی به حمایت‌های قانونی به کار گرفته می‌شوند. این شرایط با معیارهای بین‌المللی حقوق کار از جمله “حق بر کار شایسته”، “امنیت شغلی” و “پوشش‌های اجتماعی” در تضاد آشکار است.

تبعیض و خشونت ساختاری

کارگران بلوچ نه تنها با نابرابری اقتصادی مواجه‌اند، بلکه نگرش‌های تبعیض‌آمیز قومی و فرهنگی نیز آنان را در معرض انواع خشونت کلامی، تهدید، پرداخت دستمزدهای ناعادلانه و حتی سوءاستفاده قرار داده است. کرامت انسانی این کارگران بارها و بارها زیر پا گذاشته شده، بدون آنکه دستگاه‌های نظارتی اقدامی مؤثر برای حمایت از آنان انجام دهند.

آمار تکان‌دهنده از مرگ و مصدومیت کارگران بلوچ در سال ۲۰۲۴

سال ۲۰۲۴، برای کارگران بلوچ، سالی پر از رنج، مرگ و حادثه بوده است. بر اساس آمار مستند:

ولی 

 • فقدان ایمنی کار: ۱۴ مورد (۱۱ کشته، ۳ زخمی)

 • تصادفات جاده‌ای: ۳۲ مورد (۵ کشته، ۲۷ زخمی)

 • آتش‌سوزی: ۷ مورد (۳ کشته، ۴ زخمی)

 • خفگی، برق‌گرفتگی، بیماری، گازگرفتگی و خشونت کارفرما: ۹ مورد (۸ کشته، ۱ زخمی)

این آمار گویای سطح بالای خطر و بی‌توجهی نگران‌کننده به ایمنی کارگران بلوچ است. شرایط کاری ناایمن، نبود نظارت‌های جدی، و بی‌توجهی به آموزش‌های ایمنی، بار دیگر آسیب‌پذیری این قشر را اثبات کرده‌اند.

فاجعه اسکله شهید رجایی بندرعباس

در فاجعه انفجار مهیب در اسکله شهید رجایی بندرعباس در روز شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴، دست‌کم ۱۱ شهروند بلوچ کشته و ۱۲ نفر دیگر مجروح شدند. بسیاری از قربانیان از شهروندان بلوچ یا مناطق دیگر بلوچ‌نشین .این حادثه که به دلیل انفجار کانتینرهای حاوی مواد شیمیایی رخ داد، نه‌تنها یک فاجعه انسانی، بلکه نماد بارز بی‌تدبیری، نبود استانداردهای ایمنی و بهره‌کشی از نیروی کار مهاجر است.

نتیجه‌گیری

در حالی که روز جهانی کارگر در سراسر دنیا به‌عنوان نماد همبستگی کارگری و تحقق عدالت اجتماعی گرامی داشته می‌شود، کارگران بلوچ همچنان درگیر تبعیض، فقر، ناامنی شغلی و بی‌حقوقی‌اند. ادامه این وضعیت، نافی اصول حقوق بشری، اخلاقی و قانونی است که بر برابری، عدالت و کرامت انسانی تأکید دارند.