آمار کشته شدگان فاجعه جمعه های خونین زاهدان و خاش

فعالان حقوق بشر بلوچ از نخستین دقایق کشتار معترضین جمعه خونین زاهدان و پس از آن خاش شمار کشته شدگان این واقعه را گردآوری کرده و با جمع کردن تصاویر آن تا حدودی این وقایع را مستند کرده‌اند. بر اساس این آمار در دو واقعه زاهدان و خاش مجموعا 121 نفر از شهروندان بلوچ کشته شده اند.

مختصری از واقعه جمعه خونین زاهدان

پس از حدود یک هفته از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد استان سیستان و بلوچستان نیز وارد صحنه اعتراضات شداما نحوه آغاز شدن اعتراضات در استان سیستان و بلوچستان نسبت به دیگر نقاط کشور متفاوت بود. شهروندان بلوچ نسبت به تجاوزفرمانده انتظامی چابهار سرهنگ کوچکزایی که خبر آن برای اولین بار توسط خبرگزاری حال وش در تاریخ 25 شهریور 1401 منتشرشده بود به شدت عصبانی بودند. خشم مردم زمانی شدت گرفت که مسئولین حکومت نسبت به آن به جای بررسی موضوع مطرح شده درکمترین زمان ممکن آن را انکار کردند.

نهایتا “مولوی حافظ عبدالغفار نقشبندی” امام جمعه موقت راسک پس از ملاقات حضوری با این قربانی نوجوان تجاوز، با انتشار یک بیانیه در تاریخ 4 مهرماه خبر تجاوز به این دختر توسط فرمانده انتظامی را تائید کرد و خواستار اشد مجازات برای او شد.

پس از تائید این خبر برای نخستین بار شهر چابهار شاهد تظاهرات گسترده مردمی بود که خواستار مجازات سرهنگ ابراهیم کوچکزایی بودند. این تظاهرات به شدت گسترش پیدا کرد و در تاریخ 8 مهرماه تعدادی از نمازگزاران زاهدان نیز پس از برگزاری نماز جمعه درمصلی زاهدان در مقابل کلانتری 11 این شهر که در جنب محل برگزاری نماز جمعه اهل سنت است تجمع کردند و تعدادی به سمت این کلانتری سنگ پرتاب کردند. پس از این اقدام نیروهای نظامی معترضان و کسانی که در داخل مصلی در حال نماز بودند را از جهات مختلف مورد هدف تیراندازی قرار دادند که در نتیجه این تیراندازی تعداد بسیاری از نمازگزاران و معترضان کشته شدند. این تظاهرات اما به سرعت به محله های مختلف شهر زاهدان گسترش پیدا کرد و تعداد بسیار زیادی در نقاط مختلف شهر زاهدان از جمله در اطراف مسجد جامع اهل سنت مکی توسط ماموران کشته شدند.

پس از این واقعه اعتراضات در شهرهای مختلف بلوچستان گسترش پیدا کرد در یک رویداد مشابه که در اعتراض به کشتار مردم زاهدان در تاریخ 13 آبان پس از برگزاری نماز جمعه در شهر خاش رخ داده بود که در این واقعه حدود 18 تن از مردم معترض شهر خاش توسط نیروهای نظامی کشته شدند.

تائید دیر هنگام اشتباه حکومت توسط مسئولین

پس از انکار مسئولین و فرافکنی آنها نهایتا مصطفی محامی نماینده ولی فقیه در استان سیستان و بلوچستان در تاریخ 28 بهمن در یک برنامه تلویزیونی شبکه هامون ضمن تائید تجاوز از سوی فرمانده انتظامی چابهار و قتل عام بدون دلیل مردم زاهدان و همچنین فرافکنی و دروغگویی مسئولین پس از واقعه جمعه خونین تلاش کرد این موارد را به عملکرد چند مسئول فرد نظامی تقلیل بدهد. اما تلاش او با واکنش خطیبان و مردم بلوچ مواجه شد و نتیجه معکوس داد.

تبدیل جمعه خونین به رسم جمعه های اعتراضی

مسئولین حکومتی پس از رخ دادن فاجعه جمعه خونین زاهدان روایتهای خلاف واقعی را مطرح کردند که باعث واکنش مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان شد. این روحانی بلوچ پس از رخ دادن کشتار مردم به شکل وسیعی بر علیه حکومت اعتراض کرد. پس از سخنان اعتراضی مولوی عبدالحمید و تکرار آنها در خطبه جمعه های بعدی، در سومین جمعه پس از رخ دادن جمعه خونین یعنی در تاریخ 29 مهرماه پس از برگزاری نماز جمعه بر علیه حکومت راهپیمایی اعتراضی برگزار کردند. این اعتراضات تا جمعه 15 اردیبهشت 1402 (زمان نگارش گزارش) همچنان ادامه داشته است و در طول این مدت این اعتراضات به عنوان یک سنت اعتراضی مبدل شده است.

لیست کشته شدگان جمعه های خونین زاهدان و خاش در دو لینک زیر در دسترس میباشد.